Խնդիրներ

2.16

T=10ր=600
Q=360 կ
I-?
360/600= 0.6Ա

2.1.19

I=0.4Ա
T=45ր=2700վ
Q-?
Q=it 0.42700=1080կլ

2.1.21

I=25000Ա
Q=30կլ
T-?
T=30/25000=0.0012վ

2.1.22

I=0.24Ա
Q=4.8կլ
t-?
t=4.8/0.24=20վ

N. 8.1

Որքան է 480 կգ զանգվածով փղի ձագի վրա ազդող ծանրության ուժը:

Լուծում

F = mg

F = 480կգ

× 10Ն/կգ = 4800Ն

N. 8.2

Գնդակի զանգվածը 0,5 կգ է։ Ի՞նչ ուժով է Երկիրը ձգում այդ գնդակին։

Լուծում

F = mg

F = 0,5կգ × 10Ն/կգ = 5Ն

N. 8.3

Որքա՞ն է 32կգ զանգվածով կշռաքարի վրա ազդող ծանրության ուժը:

Լուծում

F = mg

F = 32կգ × 10Ն/կգ = 320Ն

N. 8.4

Առաստաղից կախված ջահն առաստաղի վրա ազդում 49 Ն ուժով: Որքա՞ն է ջահի զանգվածը:

Լուծում

m = F/g

m = 49Ն ÷ 10Ն/կգ = 4,9կգ

N. 8.5

ՄՊ-047 մոպեդի վրա (շարժիչավոր հեծանիվ) վրա ազդում է 392 Ն ծանրության ուժ։ Որքա՞ն է մոպեդի զանգվածը։

Լուծում

m = F/g

m = 392Ն ÷ 10Ն/կգ = 39,2կգ

N. 8.6

Ինչի՞ է հավասար հեռուստացույցի զանգվածը, եթե նրա վրա ազդող ծանրության ուժը 120Ն է:

Լուծում

m = F/g

m = 120Ն ÷ 10Ն/կգ = 12կգ

N. 8.7

Որքա՞ն է 1 թեյի գդալ ջրի զանգվածը, եթե նրա վրա ազդող ծանրության ուժը 0,05Ն է:

Լուծում

0,05 × 100 = 5գ

N. 8.8

Ինչի՞ է հավասար մարմնի զանգվածը, եթե նրա վրա ազդող ծանրության ուժը 120Ն է:

120 ÷ 10 = 12կգ

N. 8.9

Ի՞նչ ուժով է ձգված այս զսպանակը, որից կախված է 10×8×5 սմ չափերով արույրե չորսուն:

Լուծում

m = 8,5գ/սմ3 × 400սմ3 = 3400գ = 3,4կգ

P = 3,4կգ × 10Ն/կգ = 34Ն

N. 8.10

Որոշե՛ք 50Ն և 30Ն ուժերի համազորը, եթե նրանց կազմած անկյունը 180° է:

Լուծում

50Ն – 30Ն = 20Ն

Փետրվար ամսվա ամփոփում

1.Ներկայացնել մեյոզի փուլերը:

Մեյոզի փուլերն են պրոֆազը, մետաֆազը, անաֆազը եւ թելոֆազ

Փրոֆազ

սկզբում կրկնօրինակված ԴՆԹ-ն, որը խճճվում է, խտանում է ավելի կոմպակտ ձևի, որը հայտնի է որպես քրոմոսոմ, Մարդկանց դեպքում մենք ունենք 23 քրոմոսոմ: Քանի որ այն դեռ պատրաստվում է բաժանվել, քրոմոսոմները դեռևս բաղկացած են երկու քրոմատներից (բնօրինակը և պատճենը), որոնց միանում է միջակետը, որը հայտնի է որպես կենտրոնոմեր ՝ տալով X– ի բնորոշ պատկերը:

Մետաֆազ

Երբ նշված միկրոտրամպուլները կապվում են քրոմոսոմների ցենտրոմերի հետ և դրանք շարվում են անմիջապես բջիջի կենտրոնում, երբ տեղի է ունենում մետաֆազ: Դուք արդեն գտնվում եք այն կետում, որտեղ գենետիկ բովանդակությունը տարանջատվում է: Դա միտոզի փուլ է, որը արագ է ընթանում:

Անաֆազ

Միտոզի այս փուլում դուք կհասկանաք, թե ինչպես է գործում միտոտիկ spindle- ը: Այն, ինչ անում է, առանձնացնում է քույր քրոմատները և քաշում դրանք դեպի հակառակ բևեռներ, կարծես դրանք ձկնորսական գավազան լինեն, որը բռնում է շարքը: Այսպիսով, երկու նոր բջիջներում հնարավոր է ունենալ նույն գենետիկական պարունակությունը:

Տելոֆազ

Հակառակ կողմերում հայտնվելուց հետո քրոմոսոմները տարրալուծվում են իրենց սովորական եղանակով, և դրանց միջուկը վերականգնվում է: Դրան զուգահեռ տեղի է ունենում ցիտոկինեզ, այսինքն ՝ բաժանում երկու բջիջների, Այս գործընթացը սկսվում է անաֆազի վերջից, իսկ կենդանիների բջիջների դեպքում այն ​​բաղկացած է կծկվող օղակից, որը խեղդում է բջջային թաղանթը կենտրոնում քիչ թե շատ, ասես փուչիկ լինի, մինչև երկու անկախ բջիջներ առաջանան:

2.Ներկայացնել մեյոզի եւ միտոզի նմանությունը եւ տարբերությունը:

տարբերությունները
1.միտոզից հետո ստացվում է երկու բջիջ, իսկ մեյոզից հետո ՝ չորս:
2.միտոզը տեղի է ունենում սոմատիկ բջիջներում, իսկ մեյոզը ՝ սեռական:
3. միտոզից հետո դուստր բջիջներում քրոմոսոմների քանակը մնում է նույնը` ինչ մայրականում, իսկ մեյոզից հետո այն կրճատվում է 2 անգամ:
3. միտոզից հետո ստացվում են սոմատիկ բջիջները`մարմնական բջիջներ, իսկ մեյոզից հետո ՝ սեռական բջիջները` գամետները — սպերմատազոիդ և ձվաբջիջ: Բույսերում մեյոզից հետո առաջնում է սպորները:

նմանությունները
1. նրանք ունեն նույն բաժանման փուլերը:
2.միտոզից և մեյոզից առաջ տեղի են ունենում քրոմոսոմների կրկնապատկում և պարուրում, ինչպես նաև ԴՆԹ-ի կրկնապատկում:

3.Բույսերի մոտ ինչպես է տեղի ունենում կրկնակի բեղմնավորում:

4.Ներկայացնել վիրուսներ թեման:

5.Համեմատել Covid 19 եւ օմիկրոն վիրուսը՝ ինչ մուտացիայի է ենթարկվել վիրուսը:

Տրդատ I

1-ին դարի կեսերից նոր փուլ սկսվեց հայ-պարթևական հարաբերություններում։ Պարթևաստանում գահ բարձրացած Վաղարշ Ա Արշակունին (51-80) իր եղբոր՝ Տրդատի հետ 52 թվականին մտնում է Մեծ Հայք։

Պարթևները օգնում են հայերին դուրս վտարել հռոմեական դրածոներին և նրանց կողմից թագավոր հռչակված Հռադամիզդին, ով շուտով փախնում է Վիրք՝ հոր մոտ։ Տրդատը հռչակվեց Մեծ Հայքի թագավոր:

Հռոմեական կայսրությունը պատերազմ սկսեց Պարթևաստանի և Տրդատի դեմ, որ որոշ ընդհատումներով տևեց 10 տարի (54-64)։ Առաջին փուլում Կորբուլոն զորավարը 58 թվականի գարնանը Կարին–Կարս–Արտաշատ ուղիով ներխուժել է Մեծ Հայք: Այդ նույն ժամանակ Միջին Ասիայի ցեղերի հարձակումների պատճառով Վաղարշը ստիպված զորքի մեծ մասը դուրս է բերում Մեծ Հայքից և ուղղում Միջին Ասիա։ Հռոմեացիները հասան Արտաշատ, գրավեցին և ավերեցին այն։ Տրդատն իր փոքրաթիվ ուժերով հեռանում է Ատրպատական, որի թագավորը նրա եղբայրն էր՝ Բակուրը։

 59 թվականին Կորբուլոնի զորքերը շարժվում են դեպի Տիգրանակերտ և հռոմեացիները գրավում են այն։ Հայոց գահին է բարձրանում Կապադովկիայի թագավորական ընտանիքից Տիգրան Զ-ն, որի գահակալությունը մեծ դժգոհություն է առաջացնում երկրում։ Շուտով Վաղարշն ու Տրդատը դարձյալ մեծ զորքով մտնում են Մեծ Հայք և ժողովրդի օգնությամբ գահընկեց են անում Տիգրանին, ով շուտով փախնում է երկրից։ 61 թվականին Կորբուլոնը Մծբին քաղաքում զինադադար է կնքում և Տրդատին ճանաչում Հայոց թագավոր։

Արևելք է ուղարկվում նոր զորաբանակ՝ Պետոս զորավարի գլխավորությամբ։ 61 թվականի աշնանը հռոմեացիները դարձյալ ներխուժում են Մեծ Հայք և շարժվում դեպի Տիգրանակերտ։ Սակայն հայերի համառ դիմադրությունը ստիպում է Պետոսին կանգ առնել Հռանդեա կոչվող վայրում՝ Արածանի գետի հովտում։ Շուտով Պետոսի ճամբարը հայտնվում է հայ-պարթևական բանակի շրջափակման մեջ։

 62 թվականի գարնանը տեղի է ունենում Հռանդեայի ճակատամարտը, որտեղ հռոմեացիները ջախջախիչ պարտություն են կրում և Պետոսը հաշտություն է խնդրում։ Հաղթողները ծաղրուծանակի ենթարկելով հռոմեացիներին ստիպում են նրանց անցնել երեք նիզակներով պատրաստված «անարգանքի լծի» տակով:

Ներոն կայսրը Տրդատին հրավիրում է Հռոմ՝ թագադրելու։ Հռանդեայում հաշտության պայմանագիր կնքելուց հետո 3500 հոգանոց շքախմբով մեկնում է Տրդատը Հռոմ, որտեղ նրան ընդունում են արքայավայել։ Ներոնը բացի թագից նաև արհեստավորներ է տրամադրում հռոմեացիների կողմից ավերված Արտաշատի վերականգնման համար։ 66 թվականին Տրդատ Ա-ն վերադառնում է Մեծ Հայք։

Տրդատի գահակալությունը

Տրդատ Ա-ն վերադառնալով Հայաստան՝ զբաղվեց երկրի տնտեսության վերականգնմամբ և շինարարական աշխատանքներով։ Վերականգնվում է Արտաշատ մայրաքաղաքը, որը ստանում է նախկին շուքը։ Հռոմեացի պատմիչների վկայությամբ՝ այն կոչվում է «Ներոնեա»:

Մայրաքաղաքից ոչ հեռու՝ Ազատ գետի հոսանքով դեպի վեր՝ Գառնիում, կառուցվում է հզոր բերդ, ինչպես նաև արքայական բաղնիք և այլ կառույցներ։ Գառնու հեթանոսական տաճարը կառուցվել էր 77 թվականին՝ Հռոմի Կոլիզեյից 3 տարի առաջ։ Ենթադրվում է, որ տաճարը նվիրված է եղել արևի աստված Հելիոս-Միհրին: Միհրը, իբրև լույսի, ճշմարտության խորհրդանիշ, հաճախակի պատկերվել է ցուլի (խավարի) դեմ մենամարտելիս։ Տաճարի մոտ գտնվել է սպիտակ մարմարից քանդակված ցուլի կճղակ, որը պատկանել է քրիստոնեական կրոնի տարածման ժամանակ: Այնտեղ կառուցվում է ամրոց ու բաղնիք։ Գառնիիում պահպանվել է հունարեն թողած հետևյալ արձանագրությունը

Գառնիի տաճար

Գառնու ամրոցի կառույցը ստեղծվել էր դեռ մ.թ.ա. 3-2-րդ դարերում։ Տաճարը կառուցվել է եռանկյունաձև բարձր հրվանդանի վրա, որը հարավային, հարավարևմտյան և մասամբ արևելյան կողմերից շրջապատված է բնական անանցանելի ժայռերով, իսկ մնացած հատվածում տասնչորս ուղղանկյուն աշտարակների և ամրակուռ պարսպապատերի հաջորդականությամբ ստեղծվել է պաշտպանական հզոր պատնեշ։ Այն հատվածներում, որտեղ հակառակորդի հարձակումը հնարավոր էր ավելի նվազ ուժերով ետ մղել, աշտարակները կառուցված են միմյանցից 25-32 մ հեռավորության վրա, իսկ մյուս մասերում միմյանց ավելի մոտ են՝ դրված են 10-13,5 մ ավելի ներս՝ ստեղծելով արհեստական աղեղ, որի մեջ ներքաշված հակառակորդի ուժերին ավելի հեշտ է եղել խոցելը։

Գառնու սյունազարդ տաճարից արևմուտք, հրվանդանի գրեթե եզրից բարձրացել է պալատական շենքի խոշոր կառուցվածքը։ Բաղնիքի շենքը բաղկացած է միևնույն ուղղությամբ, միմյանց հաջորդող չորս սենյակներից։ Առաջին սենյակը, շնորհիվ իր դիրքի և ներքին առավել հարուստ ձևավորման եղել է բաղնիքի նախասրահ-հանդերձարանը։ Երկրորդ և երրորդ սենյակները, ունենալով հատակագծային միևնույն ձևը և չափերը, եղել են լոգարաններ, երկրորդը՝ սառը ջրի համար, երրորդը՝ գոլ։ Չորրորդ սենյակի մեծ մասը եղել է տաք ջրի լողասենյակը։

Պահպանվել է բաղնիքի խճանկարով հատակը, որը 15 գույնի բնական քարերով պատկերում է ծովային տեսարաններ։ Գիտական-գեղարվեստական մեծ հետաքրքրաթյուն է ներկայացնում հանդերձարանի խճանկարը, որը նախաքրիստոնեական Հայաստանի մոնումենտալ գեղանկարչության հուշարձաններից է։ Խճանկարի վրա պատկերված է ծով, ուր ներկայացված են տարբեր աստվածություններ, ջրահարսներ (ներեիդներ), ձկնորս, բազմապիսի ձկներ և այլն։ Պատկերներում կան ծովի հետ կապված զանազան արտահայտություններ «Ծովի խորք», «Ծովային անդորր» և այլն ու աստվածների անուններ:


Տրդատ թագավորը 2 անգամ՝ 72 և 75 թվականներին, հակահարված տվեց հյուսիսից ներխուժած ալանական ռազմատենչ ցեղերի արշավանքներին։

Տրդատին հաջորդում է որդին՝ Սանատրուկ Արշակունին (88-110)։ Սանատրուկն հիմնադրում է դարձնում Մծուրք քաղաքը՝ Արածանիի ափին, Մշո դաշտում: Սակայն հետագայում այն կործանվում է երկրաշարժից։ Սանատրուկի գահակալումն անցավ համեմատաբար խաղաղ պայմաններում:

Մեյոզ

1․ներկայացնել մանրամասն մեյոզի բոլոր փուլերը։

Մեյոզի փուլերն են պրոֆազը, մետաֆազը, անաֆազը եւ թելոֆազ

Փրոֆազ

սկզբում կրկնօրինակված ԴՆԹ-ն, որը խճճվում է, խտանում է ավելի կոմպակտ ձևի, որը հայտնի է որպես քրոմոսոմ, Մարդկանց դեպքում մենք ունենք 23 քրոմոսոմ: Քանի որ այն դեռ պատրաստվում է բաժանվել, քրոմոսոմները դեռևս բաղկացած են երկու քրոմատներից (բնօրինակը և պատճենը), որոնց միանում է միջակետը, որը հայտնի է որպես կենտրոնոմեր ՝ տալով X– ի բնորոշ պատկերը:

Մետաֆազ

Երբ նշված միկրոտրամպուլները կապվում են քրոմոսոմների ցենտրոմերի հետ և դրանք շարվում են անմիջապես բջիջի կենտրոնում, երբ տեղի է ունենում մետաֆազ: Դուք արդեն գտնվում եք այն կետում, որտեղ գենետիկ բովանդակությունը տարանջատվում է: Դա միտոզի փուլ է, որը արագ է ընթանում:

Անաֆազ

Միտոզի այս փուլում դուք կհասկանաք, թե ինչպես է գործում միտոտիկ spindle- ը: Այն, ինչ անում է, առանձնացնում է քույր քրոմատները և քաշում դրանք դեպի հակառակ բևեռներ, կարծես դրանք ձկնորսական գավազան լինեն, որը բռնում է շարքը: Այսպիսով, երկու նոր բջիջներում հնարավոր է ունենալ նույն գենետիկական պարունակությունը:

Տելոֆազ

Հակառակ կողմերում հայտնվելուց հետո քրոմոսոմները տարրալուծվում են իրենց սովորական եղանակով, և դրանց միջուկը վերականգնվում է: Դրան զուգահեռ տեղի է ունենում ցիտոկինեզ, այսինքն ՝ բաժանում երկու բջիջների, Այս գործընթացը սկսվում է անաֆազի վերջից, իսկ կենդանիների բջիջների դեպքում այն ​​բաղկացած է կծկվող օղակից, որը խեղդում է բջջային թաղանթը կենտրոնում քիչ թե շատ, ասես փուչիկ լինի, մինչև երկու անկախ բջիջներ առաջանան:


2․որ բջիջներնեն բազմանում մեյոզի եղանակով։

3․ինչով են իրարաից տարբերվում մեյոզը ու միտոզը

տարբերությունները
1.միտոզից հետո ստացվում է երկու բջիջ, իսկ մեյոզից հետո ՝ չորս:
2.միտոզը տեղի է ունենում սոմատիկ բջիջներում, իսկ մեյոզը ՝ սեռական:
3. միտոզից հետո դուստր բջիջներում քրոմոսոմների քանակը մնում է նույնը` ինչ մայրականում, իսկ մեյոզից հետո այն կրճատվում է 2 անգամ:
3. միտոզից հետո ստացվում են սոմատիկ բջիջները`մարմնական բջիջներ, իսկ մեյոզից հետո ՝ սեռական բջիջները` գամետները — սպերմատազոիդ և ձվաբջիջ: Բույսերում մեյոզից հետո առաջնում է սպորները:

նմանությունները
1. նրանք ունեն նույն բաժանման փուլերը:
2.միտոզից և մեյոզից առաջ տեղի են ունենում քրոմոսոմների կրկնապատկում և պարուրում, ինչպես նաև ԴՆԹ-ի կրկնապատկում:

13-17 февраля

  1. Проект «Знаете ли вы Туманяна?»/1 к./.

День святого Валентина пришел в Россию из-за границы, но сразу же прижился на русской почве и стал, пожалуй, одним из любимейших праздников российской молодежи. Кто же такой этот святой Валентин и почему его имя связано с праздником влюбленных?

В III веке нашей эры правил в Риме суровый и решительный император Клавдий. Больше всего он любил войну и хотел, чтобы его воины никогда не отвлекались от

великого ратного дела. Но, увы! Стрелы Амура поражали доблестное войско Клавдия точнее неприятельских. Солдаты и их начальники влюблялись, женились и оставляли военную службу. Тогда Клавдий издал указ, запрещающий жениться. Но тут на помощь влюбленным пришел молодой священник Валентин. Вопреки императорскому указу, он стал тайно проводить обряд венчания. Узнав об этом, Клавдий повелел бросить Валентина в темницу.

Но любовь и под мрачными сводами подземелья отыскала молодого священника. Он влюбился в дочь своего тюремщика и стал посылать ей любовные послания.
Близкая смерть не устрашила его. В самый день своей казни – 14 февраля 270 года – Валентин сумел передать своей возлюбленной нежное и теплое письмо.
Гибель молодого священника, влюбленного и не увидевшего своего счастья, осталась в памяти людей.

Позже церковь причислила Валентина к лику святых. А влюбленные всего мира избрали его своим покровителем. В этот день они дарят своим избранницам подарки и посылают любовные открытки – валентинки. Такие открытки – настоящие произведения искусства. Они изготавливаются на ажурной бумаге с шелковыми вкладышами внутри. Но это – в Англии, Германии,
Америке. Влюбленным в России пока приходится довольствоваться записками с изображением пронзенного стрелой сердца. В некоторых странах влюбленные юноши накануне праздника под покровом ночи крадутся к дому своих
избранниц. Они оставляют на ступеньках свои дары, звонят в дверь и стремглав убегают, чтобы их не успели узнать. Пусть любимая ломает себе голову, от кого из
своих поклонников она получила подарок!

Некоторые влюбленные ночами прохаживаются под окнами своих девушек, рассчитывая на то, что избранница  окликнет юношу, назвав его своим Валентином. Девушки в это время ужасно волнуются: вдруг придет вовсе не тот, кого они хотели бы видеть. Весь этот волшебный день влюбленные общаются друг с
другом также на языке цветов. Подаренные девушке анемоны говорят: «Не кажется ли тебе, что нам давно пора быть вместе?». Хризантемы горько сетуют: «Я знаю, что
ты – крепкий орешек, но я готов ждать!». Гвоздики признаются: «Я с ума схожу, когда вижу тебя!». Нарциссы уверяют: «Я обожаю твою душу!..». Орхидеи
свидетельствуют: «Ты – одна из миллиона!»; а ирисы громко восклицают: «Я в огне!..».
А что означает букет цветов? О, это целая речь. В день святого Валентина такие речи «звучат» по всему миру.
Задание

2. Проверьте, правильно ли вы поняли содержание текста, ответив на следующие вопросы.

  1. Является ли День святого Валентина исконно русским
    праздником?
  2. Расскажите историю возникновения этого праздника.
  3. Как общаются влюбленные между собой в этот день?
  4. Ответьте на вопрос текста: «А что означает букет
    цветов?»
  5. Приведите свои примеры символики цветов.
    Используете ли вы сами язык цветов?
  6. А как вы празднуете день влюбленных?

3. Подберите все возможные определения к приведенным ниже словам.

Император, молодежь, дело, солдат, служба, указ, обряд, темница, подземелье, записка, юноши, поклонник, цветок.

4. Замените выделенные слова на близкие по смыслу.

  1. Клавдий издал указ, запрещающий жениться.
  2. Солдаты женились и оставляли военную службу.
  3. Вопреки императорскому указу, он стал тайно
    проводить обряд венчания.
  4. Император повелел бросить Валентина в темницу.
  5. Любовь отыскала молодого священника даже под мрачными сводами подземелья.
  6. Юноши накануне праздника под покровом ночи крадутся к дому своих избранниц.
  7. Они оставляют на ступеньках свои подарки и стремглав
    убегают.
  8. Некоторые влюбленные ночами прохаживаются под
    окнами своих девушек, рассчитывая на то, что избранница окликнет юношу.

5. Вставьте пропущенные предлоги.

Римский император … династии Юлиев; расширена …счет сената; выдвигал людей … числа всадников; постройка гавани … Остии; превратилась … римскую
провинцию; писал труды … истории; прижился … русской почве; один … любимейших праздников; пришел … помощь; не отвлекались … дела; отыскала … мрачными сводами подземелья; влюбился … дочь тюремщика; осталась … памяти людей; изготавливаются … ажурной бумаги; причислили … лику святых; бумаге … шелковыми вкладышами; записками … изображением сердца; общаются друг … другом … языке цветов; … день святого Валентина; звучат … всему миру; подарок …поклонников.

6. Раскройте скобки, используя слова и сочетания слов в нужной форме.

1.Клавдий был отравлен (честолюбивая жена Агриппина). 2.День святого Валентина стал одним из любимейших праздников (российская молодежь). 3. Имя святого Валентина связано (праздник влюбленных). 4. Больше всего император Клавдий любил (война). 5. Он хотел, чтобы его воины никогда не отвлекались (великое ратное дело). 6. Солдаты и их начальники влюблялись, женились и оставляли (военная служба). 7. Молодой священник Валентин пришел на помощь (влюбленные). 8. Вопреки(императорский указ), он стал тайно проводить обряд венчания. 9. Узнав об этом, Клавдий повелел бросить(Валентин) в темницу. 10. Любовь и под мрачными сводами подземелья отыскала (молодой священник).

7.Составьте предложение, используя слова в нужном порядке и в нужной форме.

  1. Валентин, венчания, проводить, тайно, стал, обряд.
  2. Друг с другом, влюбленные, на, общаться, цветы, язык.
  3. Священник, на, молодой, помощь, Валентин,
    влюбленные, прийти.
  4. Император, суровый, война, и, всего, решительный,
    больше, Клавдий, любить.
  5. Валентин, своим, всего, влюбленные, покровитель, мир, избирать.

8. Сопоставьте двух святых. Как они стали святыми? Кто из них больше вам нравится? Почему?

Масленица -Барекендан

Барекендан

Масленица 

Масленица – веселый и жизнеутверждающий праздник проводов зимы и встречи весны, который с удовольствием отмечают как дети, так и взрослые. Но нужно помнить, что Масленица – это древний, еще языческий праздник, который сохранился после крещения Руси. Вы знаете, почему масленица – такой громкий и шумный праздник? Потому что землю нужно разбудить, и тогда начнется весна, можно будет пахать землю и сеять хлеб.

Почему у масленицы нет постоянной даты?

Масленица – праздник переходящий и не имеет постоянного числа, он отмечается за 7 недель до Пасхи, в последнюю неделю перед Великим постом. Масленица празднуется целую неделю, которая так и называется — масленичная неделя.  В последний день масленичной недели устраиваются народные гуляния.

Почему праздник проводов зимы называется масленицей?

Во время масленичной недели мясо уже не ели, так начиналась подготовка организма к Великому посту (7 недель). А называется праздник масленицей потому, что масло еще можно было есть наряду с другими молочными продуктами (масленица от слова «масло»).

Почему на масленицу пекут блины?

Потому что круглый, румяный  и золотистый блин так похож на солнышко. А весны без солнышка не бывает.

      Как отмечали масленицу на Руси?

На Руси масленица всегда отмечалась широко.

С понедельника по среду масленица называлась «узкой», с четверга начиналась «широкая» масленица – все ходили друг к другу в гости, отдыхали, работать было запрещено.

На Масленичную неделю у каждого дня имелось свое название и были свои развлечения и обряды.

Понедельник — встреча Масленицы. Делали куклу, украшали ее, садили в сани и везли на горку. Встречали куклу ее песнями. Первой всегда была ребятня. Начиная с этого дня, детвора ежедневно каталась с горок.

Вторник — заигрыш. Взрослые и дети ходили по домам, поздравляли с Масленицей и просили блины. Все ходили в гости, пели песни, веселились. На заигрыш начинались потехи, игрища, катания на лошадях.

Среда — лакомка. Начинали кататься с горок и взрослые. По деревне ездила тройка с бубенцами. В этот день было принято ходить в гости по родственникам всей семьей. На лакомку народ кушал в изобилии разные масленичные вкусности.

Четверг — разгуляй-четверток. В разгуляй было больше всего игрищ. Конские бега, кулачные потехи, борьба – все это развлечения разгуляя. Устраивались катания с гор на санях. Ряженые как могли веселили народ. Гуляли с утра до ночи, водили хороводы, плясали, пели частушки.

Пятница — тещины вечерки. В этот день недели зятья угощали блинами своих тещ. Девушки в полдень выносили в миске блины и шли к горке. Парень, которому нравилась девушка, торопился попробовать ее блины, чтобы узнать: хорошая ли хозяйка из нее получится.

Суббота — золовкины посиделки. На посиделки молодые семьи приглашали к себе родных. Вели разговоры о жизни, если кто был в ссоре – обязательно было принято мириться. Вспоминали умерших родных и близких.

Воскресенье — прощенный день. В этот день устраивали проводы Масленицы. Из соломы раскладывали большой костер и сжигали на нем куклу Масленицы. Пепел от того костра разбрасывали по полям, чтобы по осени был богатый урожай. В прощенное воскресенье люди мирились, просили прощения друг у друга. Было принято говорить: «Прости меня, пожалуйста». На что отвечали: «Бог тебя простит». Потом целовались и забывали обиды навсегда.

_______________________________________________________

Пословицы и поговорки о Масленице

Существует множество пословиц и поговорок про масленицу, попробуйте вместе с детьми объяснить их значение:

«Не жизнь, а Масленица»,

«Масленица – объедуха, деньгам приберуха»,

«Хоть с себя все заложить, а масленицу проводить»,

«Чтоб вам извозиться по локти, а наесться по горло».

excesies

Translate

able-ունակ

accurate-ճշգրիտ

actual-փաստացի

additional-լրացուցիչ

afraid-վախեցած

aggressive-ագրեսիվ

alive-կենդանի

angry-զարյացած

anxious-մտահոգ

automatic-ավտոմատ

available-մատչելի

aware-բանիմաց

bad-վատ

basic-հիմնական

best-լավագույն

big-մեծ

boring-ձանձրալի

capable-ունակ

careful-զգուշավոր

central-կենտրոնական

certain-որոշակի

civil-քաղացիական

clear-հասկանալի

close-փակե

cold-սառը

common-

confident-ընդհանուր

conscious-վստահ

consistent-գիտակից

critical-սերիական

cultural-մշակութային

curious-հետաքրքիր

current-ընթացիկ

dangerous-վտանգավոր

dark-մուգ

dead-մահացած

decent-պարկեշտ

democratiс-ժողովրդավարական

desperate-հուսահատ

different-տարբեր

difficult-դժվար

distinct-հստակ

early-վաղ

easter-զատիկ

easy-պարզ

economic-տնտեսություն

educational-կրթական

efficient-արդյունավետ

emotional-էմոթիոնալ

entire-ամբողջ

every-յուրաքանչյուր

exciting-հետաքրքիր

existing-առկա

famous-

final-հայտնի

financial-ֆինանսական

fine-լավ

foreign-արտասահմանյան

former-նախկին

free-ազատ

friendly-բարեկամական

full-ամբողջական

general-գլխավոր

global-գլոբալ

good-լավ

great-գերազանց

guilty-մեղավոր

happy-ուրախ

hard-healthy-ամուր առողջություն

high-բաձր

historical-պատմական

hot-տաք

huge-հսկայական

human-մարդ

hungry-սոված

immediate-անմիջական

important-կարևոր

impossible-անհնար է

impressive-տպավորիչ

informal-ոչ ֆորմալ

inner-ներքին

interesting-հետաքրքիր

international-միջազգային

know-իմանալ

large-մեծ

late-ուշ

left-ձախ

legal-օրինակ

likely-ամենայնհավականությամբ

little-փոքր

local-տեղական

lonely-միայնակ

long-երկար

low-ցածր

lucky-հաջողակ

main-գլխավոր

major-գլխավոր

medical-բժշկական

mentalу-մտավոր

military-ռազմական

national-ազգային

natural-բնական

nervous-նյարդային

new-նոր

nice-սիրելի

numerous-բազմաթրվ

obvious-ակնհայտ

old-հին

open-բաց

past-անցայլ

personal-անձնական

physical-ֆիզիկական

pleasant-հաճելի

political-քաղաքական

poor-աղքատ

popular-հանրաճանաչ

possible-հնարավոր

powerful-հզոր

practical-գործնական

private-մասնավոր

psychological-հոգեբանական

public-հանրային

pure-մաքուր

ready-պատրաստ

real-իրական

realistic-իրատեսական

reasonable-խելամիտ

recent-վերջին

relevant-հարմար

religious-կրոնական

remarkable-հրաշալի

responsible-պատասխանատու

right-իրավունք

scared-վախեցած

serious-լուրջ

severe-կոշտ

sexual-սեքսուալ

short-կարճ

significan-իմաստալից

similar-նման

simple-պարզ

single-միայնակ

small-փոքր

social-հանրային

sorry-ներեցեք

special-հատուկ

strong-ուժեղ

substantial-էական

successful-հաջող

sudden-հանկարծակի

sufficient-բավարար

suitable-հարմար

sure-իհարկե

suspicious-կասկածելի

tall-բարձր

technical-տեխնիկական

terrible-սարսափելի

tiny-փոքրիկ

traditional-ավանդական

true-ճիշտ

typical-տիպիկ

uglyу-տգեղ

unable-չի կարողանում

unfair-անարդար

unhappy-դժբախտ

unitedсое-համակցված

unlikely-հազիվ թե

unusual-անսովոր

used-օգտագործված

useful-օգտակար

various-տարբեր

visible-տեսանելի

weak-թույլ

whole-ամբողջ

willing-պատրաստ

wonderful-հրաշալի

wrong-սխալ

young-երիտասարդ

Գառնիի հեթանոսական տաճար

Գառնիի հեթանոսական տաճարը ենթադրաբար կառուցվել է մ.թ. 77 թվականին: Այն գտնվում է Հայաստանի Կոտայքի մարզում՝ Ազատ գետի ձախ ափին: Տաճարը նվիրված էր Միհր Աստծուն՝ հայոց դիցարանում լույսի և արևի աստվածը:

Հայտնաբերված հունական արձանագրության համաձայն, այն հիմնադրվել է Հայոց թագավոր Տրդատ I-ի կողմից:  305 թվականին, երբ հայոց արքա Տրդատ III-ը ընդունում է քրիստոնեությունը որպես պետական ​​կրոն, հեթանոսական երկրպագության բոլոր վայրերը ոչնչացվում են:

Գառնիի տաճարը միակ հեթանոսական և հունահռոմեական կառույցն է, որը պահպանվել է Հայստանի տարածքում: Ենթադրվում է, որ Գառնին մնացել է կանգուն, քանի որ այն լայնորեն ճանաչված էր որպես «արվեստի գլուխգործոց»:  Կա նաև կարծիք, որ Գառնիի տաճարը անվնաս է մնացել Տրդատ 3-րդ թագավորի քրոջ՝ Խոսրովդուխտի շնորհիվ: Խոսրովդուխտը խնդրել է եղբորը չավիրել Գառնու տաճարը, որն իր համար մեծ նշանակություն ուներ։ 

Տաճարը կառուցված է մոխրագույն բազալտից: Այն կանգնած է իոնական կարգի քսանչորս՝ 6.54 մետր բարձրության սյուների վրա։ Առջևի և հետևի սյուները վեցն են, երկու կողմերինը՝ ութական: 24 սյունները խորհրդանշում են օրվա 24 ժամերը:  Տաճարի սանդուղքն ունի ինը 30 սանտիմետր բարձրություն ունեցող աստիճաններ: Սանդուղքի երկու կողմերում քառակուսի պատվանդաններ են, որոնց վրա փորագրված է Ատլասի՝ հունական դիցաբանության տիտանի քանդակը, որը կարծես իր ուսերի վրա է պահում ամբողջ կառույցը:

Համալիրը կառուցվել է բարձր հրվարդանի վրա և երկու կողմերից պաշտպանված է 100 մետր բարձրությամբ ուղղաձիգ ժայռերով, որոնք միանում են 180 մետր երկարությամբ պարսպապատով:

Համալիրը ներառել է հռոմեական բաղնիք, արքունական ամառանոց և 7-րդ դարի եկեղեցի:  Պահպանվել է բաղնիքի խճանկարով հատակը, որը կազմված է 15 գույնի բնական քարերով։ Խճանկարի վերևի մասում գրված է՝ «ոչինչ չստանալով աշխատեցինք» արտահայտությունը։ 

1679 թվականին տեղի ունեցած երկրաշարժը ամբողջությամբ ավերել է տաճարը։ Կործանված տաճարի մասերը, սյուների կտորներն ու պատերի քարերը, խոյակներն ընկած էին տաճարի շուրջը և հարևան ձորում։ Հնագետներին պահանջվել է ավելի քան 20 տարի, որպեսզի քանդված կտորները հավաքեն: 

Տաճարի վերակառուցումն ավարտվել է 1975 թվականին՝ երկրաշարժից  գրեթե 300 տարի անց: Տաճարը ամբողջությամբ վերակառուցվել է՝ օգտագործելով բնօրինակ քարեր: Անհայտ կորած կտորները փոխարինվել են դատարկ քարերով, որպեսզի դրանք հեշտությամբ ճանաչելի լինեն:

Օգտագործված հղում

Առաջադրանքներ

1․Փոխել դերբայական դարձվածի շարադասությունը երկու ձևով։

Այդ ընտանիքը, ճանաչելով Սարյանի արժանիքները, աշխատում էր գրավել նրան։

Ճանաչելով Սարյանի արժանիքները այդ ընտանիքը՝ աշխատում էր գրավել նրան։

Այդ ընտանիքը աշխատում էր գրավել նրան՝ ճանանչելով Սարյանի արժանիքները։

Հայկին ժամադրավայրում չգտնելով՝ Նարինեն վերին աստիճանի վրդովվեց։

Նարինեն վերին աստիճանի վրդովվեց՝ Հայկին ժամադրավայրում չգտնելով;

Նարինեն, Հայկին ժամադրավայրում չգտնելով, վերին աստիճանի վրդովեց։

Քառորդ ժամ չանցած՝ անձրևի կաթիլները թրջեցին գետինը։

Անձրևի կաթիլները թրջեցին գետինը՝ քառորդ ժամ չանցած;

Անձրևի կաթիլները, չանցած քառորդ ժամ, թրջեցին գետինը։

Ուխտավորները մտան վանքի բակ՝  ծանր ուսապարկերը շալակած։

Ծանր ուսապարկերը շալակած՝ ուխտավորները մտան վանքի բակ։

Ուխտավորները , ծանր ուսապարկերը շալակած, մտան վանքի բակ։

Մանկամարդ աղջիկը, գեղեցիկ աչքերը լուսնին հառած և ձեռքը ծնոտին դրած, նստել էր մոր առաջ։

Գեղեցիկ աչքերը լուսնին հառած և ձեռքը ծնոտին դրած՝ մանկամարդ աղջիկը նստել էր մոր առաջ։

Մանկամարդ աղջիկը նստել էր մոր առաջ՝ գեղեցիկ աչքերը լուսնին հառած և ձեռքը ծնոտին դրած։

Տրդատ 1 ին կերպարը

Առաջադրանք՝

  • Ներկայացնե՛լ Տրդատ 1-ինի կերպարը։Վերլուծել Արշակունի արքայի քայլերը
  • Տրդատ Ա թագավորել է 52-88 թթ․։ Մահացել է 88տարեկանում։ Տրդատ Ա-ն թագավորել է Մեծ Հայքի Արշակունի թագավորությունում 52 թվականից։ Տրդատը հռչակվեց Մեծ Հայքի թագավոր։Հռոմեական պատերազմը Տրդատի դեմ տեևեց 10 տարի։ Տրդատն իր փոքրաթիվ ուժերով հեռանում է Ատրպատական, որի թագավորը նրա եղբայրն էր՝ Բակուրը։ 59 թվականին Կորբուլոնի զորքերը շարժվում են դեպի Տիգրանակերտ և հռոմեացիները գրավում են այն։ Տրդատ Ա-ն վերադառնալով Հայաստան՝ զբաղվում է երկրի վերականգնմամբ եւ շինարարական աշխատանքներով։ Վերականգնվում է  Արտաշատ  մայրաքաղաքը։ 61 թվականին Կորբուլոնը Մծբին քաղաքում զինադադար է կնքում և Տրդատին ճանաչում Հայոց թագավոր։ 62 թվականի գարնանը տեղի է ունենում Հռանդեայի ճակատամարտը, որտեղ հռոմեացիները ջախջախիչ պարտություն են կրում և Պետոսը հաշտություն է խնդրում։ Ներոն կայսրը Տրդատին հրավիրում է Հռոմ՝ թագադրելու։ 66 թվականին Տրդատ Ա-ն վերադառնում է Մեծ Հայք։
  • Տրդատ 1-ին և Գառնիի տաճարը
  • Տրդատ Ա-ն մ. թ. 65 թվականին մեկնում է Հռոմի կայսր Ներոնի մոտ՝ թագադրվելու։ Հռանդեայի պայմանագրով (64 թվական) որոշվեց, որ հայոց արքա Տրդատ Ա-ն իր թագը ստանալու է Ներոնից։ Հռոմեական զորքերը 59 թվականին գրավել, ավերել ու հրկիզել են Հայաստանի մայրաքաղաք Արտաշատը։ Կորբուլոնը Տրդատ Ա-ի հետ 64 թվականին ստորագրել է Հռենադայի հաշտության պայմանագիրը, ճանաչել Մեծ Հայքի անկախությունը, իսկ Տրդատին՝ Հայաստանի թագավոր, պայմանով, որ նա մեկնի Հռոմ և թագադրվի Ներոնի ձեռքով։ Տրդատը իր ընտանիքի հետ մեկնում է հռոմ։ Արտաշատը վերաշինելու համար Ներոնը Տրդատին նվիրում է 50 միլիոն դինար-դրաքմե, այսինքն՝ մոտ 40 միլիոն ոսկու ռուբլի, ինչպես նաև Արտաշատը վերականգնելու համար՝ հռոմեացի արհեստավորներ։ Տրդատ Ա-ն 66 թվականին իր ուղեկիցներով վերադարձել է Հայաստան և զբաղվել շինարարական աշխատանքներով։ Նա վերակառուցում է նաև Գառնու բերդը և նրա ներսում կառուցում նոր շենքեր, այդ թվում՝ Գառնու տաճարը։ Ենթադրվում է, որ տաճարը նվիրված է եղել արևի աստված Արեգ-Միհրին։ Հայ արքաները իրենց աստված-հովանավորն էին համարում Միթրային։ Տաճարը հելլենիստական շրջանի կառույց է։ Մասնագետների մեծագույն մասը տաճարը համարում է «հռոմեական», «հունահռոմեական» հուշարձան։ Այդ պատճառով այն համարում են միանգամայն «պատահական», «օտար մարմին» հայկական հողի վրա։

Հղումներ՝

Արշակունիների թագավորությունը

ՏՐԴԱՏ Ա ԱՐՇԱԿՈՒՆԻ. ՆԱ ՀՌՈՄ ՄՏԱՎ ՀԱՂԹԱՀԱՆԴԵՍՈՎ

Տրդատ Ա Արշակունի

Տրդատ Ա